Türk Hava Yolları ve Pegasus dahil tüm dünyada 350'nin üzerinde havayolu şirketini çatısı altında toplayan Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA), 2025 havayolu endüstrisi mali görünümündeki güncellemeleri duyururken, 2024'e kıyasla kârlılığın arttığını ve küresel ekonomik ve politik değişimlere karşı sektörün dayanıklılık gösterdiğini duyurdu. Hava kargo cephesinde de IATA toplam hava kargo hacminin 69 milyon tona ulaştığını, kargo gelirlerinin de 2025'te 142 milyar dolar olmasının beklendiğini açıkladı. IATA yılın ilk tahmininde hava kargo için 72,5 milyon tonluk bir toplam hacim öngörmüştü.
IATA değerlendirmesinde 2025 mali performansına ilişkin öne çıkan başlıklar şöyle;
• 2024'te 32,4 milyar dolar olan net kar için 2025'te 36 milyar dolar kar hedefleniyor.
• 2024'te %3,4'te olan net kâr marjı bu yıl %3,7 olarak tahmin ediliyor.
• 2024'te tahmini 61,9 milyar dolardan iyileşen, ancak daha önce tahmin edilen 67,5 milyar dolarlık işletme karı 66 milyar dolar olacak.
• Toplam gelirler 979 milyar dolar ile rekor seviyede. Bu rakam 2024'e göre %1,3 yukarıda ancak daha önce tahmin edilen 1 trilyon doların altında bulunuyor.
• Toplam giderler 913 milyar dolar. 2024'e göre %1 artış, ancak daha önce tahmin edilen 940 milyar doların altında bir rakam.
• Toplam yolcu sayısı 4,99 milyar kişi ile rekor seviyeye ulaştı. 2024'e göre %4 artış, ancak daha önce tahmin edilen 5,22 milyar kişilik rakamın biraz gerisinde.
• Toplam hava kargo hacmi 69 milyon tona ulaştı. 2024'e göre %0,6 artış söz konusu,ncak daha önce tahmin edilen 72,5 milyon tonun altında bir öngörü. Kargo gelirlerinin 2025'te 142 milyar dolar olması beklenirken, bu rakam 2024'e göre %4,7 aşağıda gerçekleşecek.
IATA Genel Direktörü Willie Walsh, Hindistan'ın başkenti Yeni Delhi'de düzenlenen ve endüstrinin tüm paydaşlarını bir araya getiren Yıllık Genel Kurul toplantısında yaptığı konuşmada “2025'in ilk yarısı küresel piyasalara önemli belirsizlikler getirdi. Yine de, net karlar da dahil olmak üzere birçok ölçüte göre, önceki tahminlerimizin biraz altında olsa da, havayolları için 2024'ten daha iyi bir yıl olacak görünüyor. En büyük olumlu etken, 2024'e kıyasla %13 ve önceki tahminlerin %1 altında düşen jet yakıtı fiyatıdır. Dahası, önceki talep tahminleri ticaret gerginlikleri ve tüketici güvenindeki düşüşler nedeniyle sekteye uğramış olsa bile, havayollarının 2025'te 2024'te olduğundan daha fazla insan ve kargo taşıyacağını öngörüyoruz. Sonuç, net marjların 2024'teki %3,4'ten 2025'te %3,7'ye iyileşmesidir. Bu, tüm sektörlerdeki ortalama kârlılığın hala yaklaşık yarısıdır. Ancak karşı rüzgarlar göz önüne alındığında,bu sonuç havayollarının dayanıklılığını artırmak konusunda gösterdiği çabayı yansıtan çalıştığı güçlü bir sonuçtur" dedi.
Genel Perspektif
Willie Walsh, perspektifin bu kadar büyük bir sektör için yoplam rakamları bağlamına oturtmak açısından kritik öneme sahip olduğunu vurgulayarak,"36 milyar dolar kar elde etmek önemlidir. Ancak bu, yolcu başına, segment başına sadece 7,20 dolara denk geliyor. Bu hala ince bir tampon ve herhangi bir yeni vergi, havaalanı veya navigasyon ücretindeki artış, talep şoku veya maliyetli düzenleme, sektörün dayanıklılığını hızla teste tabi tutacaktır. 86,5 milyon kişiyi istihdam eden ve küresel ekonomik faaliyetin %3,9'unu destekleyen bir değer zincirinin çekirdeği olarak havayollarına güvenen politika yapıcılar, bunu açıkça odakta tutmalıdır" diye konuştu.
Sektörel fotoğrafa kapsamlı bakış
IATA ekonomistlerince yapılan değerlendirmede 2025 için şu noktalara dikkat çekildi;
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH), havayolu ekonomisinin geleneksel itici gücü durumunda.Ancak, küresel GSYİH büyümesinin 2024'teki %3,3'ten 2025'te %2,5'e düşeceği beklenmesine rağmen, havayolu kârlılığının iyileşmesi öngörülüyor.Bu öngörü büyük ölçüde düşen petrol fiyatları sayesinde destekleniyor. Bu arada, devam eden güçlü istihdam ve ılımlı enflasyon projeksiyonları bu olumlu beklentiyi destekliyor.
Verimlilik, havacılıkta görünümün bir diğer önemli unsuru durumunda.Havacılık sektöründeki tedarik zinciri başarısızlıkları arasında filo genişlemesi ve modernizasyonunun zorlu olmaya devam etmesi nedeniyle, yolcu doluluk oranlarının 2025'te %84'lik tam yıllık ortalamayla tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşması bekleniyor.
Genel olarak, toplam gelirlerin %1,3 oranında artması, toplam giderlerdeki %1'lik artışı geride bırakması ve sektör kârlılığını desteklemesi de öngörüler arasında.
Toplam Gelir
Sektör gelirlerinin 2025 yılında 979 milyar dolarlık tarihi bir zirveye ulaşması bekleniyor (2024'e göre %1,3 artış).Yolcu gelirlerinin 2025 yılında 693 milyar dolara ulaşacağı tahmin ediliyor(2024'e göre %1,6 artış). Bu gelir rakamı tüm zamanların en yüksek seviyesi olacak.
Öte yandan yolcu gelirlerinin 2024'e kıyasla %4 düşmesi bekleniyor. Bu, büyük ölçüde düşük petrol fiyatlarının ve güçlü sektör rekabetinin etkisini yansıtıyor. Bu gelişme yolcuların her zamankinden daha uygun fiyatlı hava yolculuğundan faydalanma eğilimini sürdüreceğini gösteriyor. Gerçek ortalama gidiş-dönüş uçak bileti ücretinin (2024 ABD doları cinsinden) 2025 yılında 374 dolar olması bekleniyor. Bu rakam 2014 seviyelerinin %40 altında.
Kargo Gelirleri
IATA tahminlerine göre kargo gelirlerinin 2025 yılında 142 milyar dolar olması bekleniyor (2024'e göre %4,7 düşüş).
Bu beklenti esas olarak gümrük vergileri de dahil olmak üzere ticareti azaltan korumacı önlemlerden büyük ölçüde etkilenen azalan GSYİH büyüme verisine dayanıyor.Sonuç olarak, hava kargo büyümesinin 2025 yılında %0,7 düzeyinde kalması (2024'teki %11,3'ten) bekleniyor. Kargo veriminin de daha yavaş talep büyümesi ve daha düşük petrol fiyatlarının bir kombinasyonunu yansıtarak %5,2 oranında azalacağı hesaplanıyor.
Ticaret gerginliklerinin yıl içinde nasıl gelişeceği konusunda önemli belirsizlikler devam etse de, Nisan ayı itibarıyla kargo talebi yıllık %5,8'lik bir artışla iyi bir performans sergiledi.
Toplam Giderler
Diğer yandan sektör giderlerinin 2025 yılında 913 milyar dolara (2024'e göre %1 artış) çıkması bekleniyor.
Jet yakıtının 2025'te varil başına ortalama 86 dolar düzeyinde kalacağı öngörülüyor.2024'te bu rakam ortalama 99 dolar düzeyinde idi. Sektörün yakıt maliyeti bu fiyatlarla 236 milyar dolar düzeyinde olurken, toplam işletme maliyetlerinin de %25,8'ini oluşturacak. Ticaret savaşlarının jet yakıt fiyatları üzerinde bu yıl etkisinin sınırlı kalacağı düşünülüyor.
Filo/Tedarik Zinciri
Havacılıkta geleceğe yönelik uçak sipariş toplamı 17.000 sayısının üzerine çıktı. Pandemi öncesinde bu sayı 10.000-11.000 düzeyinde idi.2025 yılında 1.692 uçağın teslim edilmesi bekleniyor. Bu, 2018'den bu yana en yüksek seviyeyi işaret etse de, bir önceki yılın tahminlerinden neredeyse %26 daha düşük. Tedarik zinciri sorunlarının 2025'te ve muhtemelen on yılın sonuna kadar devam etmesi beklendiği için daha fazla aşağı yönlü revizyon muhtemel olacak.
Tedarik zinciri sorunları
Tedarik zinciri sorunları havayolları üzerinde önemli olumsuz etkilere sahip olmaya devam ediyor. Leasing maliyetlerinin artması, ortalama filo yaşının 15 yıla çıkması (2015'te 13), filo yenileme oranının 2020'deki %5-6'nın yarısına düşmesi ve filo kullanımının verimliliğinin azaltılması (örneğin bazı rotalarda ihtiyaç duyulandan daha büyük uçakların kullanılması)bu faktörler arasında sayılıyor.
Motor sorunları ve yedek parça eksikliği durumu daha da kötüleşirken, belirli uçak tiplerinin rekor düzeyde parka çekilmesi gibi bir tablo ortaya çıktı.Depoda bekleyen 10 yıldan daha genç uçak sayısı şu anda 1.100'den fazla ve toplam filonun k %3,8'ini oluşturuyor.
Willi Walsh bu konuda "Üreticiler havayolu müşterilerini hayal kırıklığına uğratmaya devam ediyor. Havayolu şirketleri bu sorunların bu kadar uzun süre devam etmesinden dolayı hayal kırıklığına uğruyor. Ve gecikme sorunlarını düzeltmenin on yılın sonuna kadar sürebileceğine dair işaretler sektörümüz açısından kabul edilemez durumda"dedi.
Sektörün Riskleri
Devam eden jeopolitik ve ekonomik belirsizliklerle birlikte, sektör görünümü için en önemli riskler olarak IATA şu başlıkları sıraladı;
• Rusya-Ukrayna savaşı gibi çatışmaların çözüme kavuşması bağlantısı kopmuş ekonomileri yeniden birbirine bağlama ve hava sahasını yeniden açma konusunda havayollarına önemli fayda sağlayacak.Tersi durumda çatışmaların ve savaşların herhangi bir nedenle genişlemesi olumsuz bir etkiye sahip olabilir.
• Gümrük Tarifeleri ve uzun süreli ticaret savaşları hava kargoyu ve potansiyel olarak seyahat talebini azaltabilir. Ayrıca, Trump Yönetimi'nin ticaret politikalarının nasıl gelişeceği konusundaki belirsizlik, ekonomik faaliyeti yönlendiren kritik iş kararlarını almayı ve bununla birlikte hava kargo ve iş seyahati talebini olumsuz yönde etkileyebilir.
• Küresel standartlar havacılık için her zaman kritik önemde. Küresel standartların parçalanması veya çok taraflı kurumların ve anlaşmaların zayıflaması, daha karmaşık veya istikrarsız bir düzenleyici ortama sahip havayolları için ek maliyetler getirebilir.
• Petrol fiyatları, havayolu kârlılığının önemli itici gücü durumunda. Petrol fiyatlarını etkileyen karmaşık faktörler dizisi (ekonomik büyüme projeksiyonları, çıkarılan petrol miktarı, karbondan arındırma politikaları, yaptırımlar, rafineri kapasitesinin mevcudiyeti ve lojistikteki aksamalar dahil) fiyat oynaklığında hızlı değişimlere yol açabilir ve bu yolla da havayollarının maliyetler için gelecek projeksiyonu yapmaları üzerinde zorlaştırıcı etki yapabilir.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.