Hedef; Rekabetçi Ve Kaynak Tasarruflu Taşıma Sistemi
TÜRKÇEYE ‘Beyaz Kitap’ olarak yerleşen ama tam çevirisi ‘Beyaz Kağıt’ ya da daha doğru bir yorumla ‘Beyaz Bildirge’ olan taşımacılığın ‘White Paper’ı, 10 yıl aradan sonra güncellendi. Taşımacılığın Beyaz Kitabı’nın hedefi; ‘Rekabetçi ve Kaynak Tasarruflu Taşıma Sistemi’ olarak belirlendi. 2050 yılına ilişkin hedefleri koyan ve başına da sera gazı yayılımını yüzde 60 oranında azaltmayı hedefleyen Avrupa Komisyonu, 40 somut girişimden oluşan bir de yol haritası belirledi. Kaynak tasarruflu ulaştırma sistemi için de 10 hedef koyan Avrupa Komisyonu, böylece beklentileri de somut bir hale getirdi.
Taşımacılığın Beyaz Kitabı’nın 2001 yılında yayınlanmasından bu yana önemli yol kat edildi. Havacılık, karayolu ve kısmen de olsa demiryolu taşımacılığında pazarda açılma oldu. ‘Tek Avrupa Hava Sahası’ oluşturuldu. Tüm taşıma modlarında güvenlik arttırıldı ve gerek çalışma koşullarında gerekse yolcu hakları konularında yeni kurallar benimsendi. TEN-T, Yapısal Fonlar ve Uyum Fonları ile finanse edilen Trans-Avrupa ulaşım ağları bölgesel bağlantılara ve yüksek hızlı demiryollarının inşasına katkı sağladı. Uluslararası bağlar ve işbirlikleri güçlenirken ulaşımın çevresel performansını arttırmak için pek çok girişimde bulunuldu.
Ulaşım sistemi, Avrupa’ya hız, konfor, güvenlik ve elverişlilik açısından giderek artan bir performans ile yüksek ölçüde hareketlilik kazandırdı. Ne var ki, Avrupa Komisyonu tarafından başlatılan ve geçmişi geniş kapsamlı bir şekilde ele alan değerlendirme gösteriyor ki; son on yılda ulaşım sistemindeki bazı özellikler, özellikle de etkinlik, emniyet ve asayiş gelişirken, sistemin işleyişinde yapısal değişiklik olmamış. Geçmişteki politikaların mevcut ulaşım yaklaşımını değiştirememesi, artan karbondioksit yayılımı, sürekli petrol bağımlılığı ve artan trafik yoğunluğu gibi sürdürülemez eğilimlerin ana nedenlerinden biri.
Rekabetçi ulaşım sistemi için 40 somut girişim
Komisyon, söz konusu sorunların değişmeyen politikalar ile gelecekteki muhtemel gelişimleri üzerine bir araştırma yaptı. Bu araştırmaya göre, 2050 yılında taşımacılıktan kaynaklanan karbondioksit emisyonlarının payının tüm yayılımın yüzde 50 paya yükselmesi mümkün. Ayrıca yine 2050’de petrol, AB taşımacılık sektörünün ihtiyaçlarının yüzde 89’unu temsil ediyor olabilir. Yoğun trafik sorunu toplum üzerinde çok yoğun sıkıntı yaratabilir.
Avrupa Komisyonu, önümüzdeki 10 yıl içinde mobiliteyi arttıracak, kilit noktalardaki petrol artışı ve istihdam da dahil olmak üzere temel engelleri kaldıracak rekabetçi bir ulaşım sistemi oluşturmak için 40 somut girişimden oluşan ‘tek Avrupa ulaşım bölgesi için yol haritası’nı benimsedi. Öneriler aynı zamanda Avrupa’nın ithal petrole bağımlılığını önemli ölçüde azaltırken 2050 yılı itibariyle taşımacılıktan kaynaklanan karbon emisyonlarını yüzde 60 oranında azaltmayı hedefliyor.
Geçmiş dönem değerlendirmesi ve paydaşların müzakereleri temelinde, Komisyon somut politik tedbirlerin ulaşım sisteminin bir başka paradigmaya kaydırılmasını tetiklemede önemli bir rol oynayabilir: Fiyatlandırma, vergilendirme, araştırma ve yenileme, verim standartları ve yan önlemler, iç pazar, altyapı ve ulaşım planlaması.
Üçüncü ülke pazarlarına ilişkin stratejiler
Taşımacılık, esası itibariyle uluslararası bir etkinlik. Bu nedenle Yol Harita’sındaki konuların çoğu, AB sınırları ötesinde ulaşımın geliştirilmesine ilişkin baş edilmesi gereken konuları içeriyor. Taşımacılık ile ilişkili hizmetlerde, ürün ve yatırımlarda üçüncü ülke pazarlarını geliştirmek, yüksek orandaki önemini sürdürüyor. Bu nedenle tüm ticari görüşmeler taşımacılık konusunu içeriyor. AB’nin taşımacılık alanında standart belirleyici rolünü garanti altına almak için esnek stratejiler benimsenecek. Buna ilişkin olarak Komisyon şu faaliyetlere odaklanacak:
• Uluslararası organizasyonlardaki çalışmalar aracılığıyla iç pazar kurallarını genişletmek ve uygun olan yerlerde tam AB üyeliği elde etmek.
• Mobilitenin devamlılığı planlarının hazırlığı da dahil olmak üzere, Komisyon’un ulaştırma ve altyapı politikasını, daha sıkı bir pazar entegrasyonu sağlamak için yakın komşulara yaymak. AB kurallarını diğer komşu ülkelere yaymak için Batı Balkan Ulaşım Anlaşması’ndakine benzer bir işbirliği çerçevesi kullanılabilir.
• 58 ülke ve 1 milyar insan nüfusuna hitap eden Avrupa ortak hava sahasını tamamlamak.
• Deniz güvenliği ve gözetlemesini güçlendirmek için Akdeniz Denizcilik Stratejisi’nin uygulanmasında Akdenizli ortaklar ile işbirliği yapmak.
• Dünyada SESAR, ERTMS ve ITS teknolojilerinin yayılmasını teşvik etmek ve uluslararası seviyede araştırmaya ve yenilenmeye yönelik ortaklıklar kurmak.
• Komisyon’un taşımacılık pazarlarını serbest ve bozulmamış bir rekabete ve çevresel açıdan sürdürülebilir çözümlere ulaştırma yönündeki evrensel yaklaşımını anlatmak ve ilgili tüm uluslararası müzakerelerde, taşımacılıkta pazara daha fazla erişim hedefini sürdürmek.
Rekabetçi ve kaynak tasarruflu ulaştırma sistemi için on hedef:
Sera gazı yayılımını yüzde 60 oranında azaltma hedefi için ölçütler
• Yeni ve sürdürülebilir yakıt ve sevk sistemleri geliştirmek ve kullanımını sağlamak
1. fiehiriçi ulaşımda 2030 yılına kadar ‘geleneksel yakıt tüketimli’ otomobil kullanımını yarıya indirmek; bu araçlarda şehirlerde kullanımlarını 2050 yılına kadar aşamalı olarak sona erdirmek; 2030 yılına kadar önemli şehir merkezlerinde karbondioksitsiz şehiriçi lojistiği sağlamak.
2. 2050 yılı itibariyle havayollarında düşük karbonlu sürdürülebilir yakıt kullanımını yüzde 40’a çıkarmak; yine 2050 yılına kadar gemi yakıtlarından çıkan karbondioksit emisyonlarını yüzde 40 (mümkünse yüzde 50) oranında azaltmak.
• Daha fazla enerji tasarrufu sağlayan modların kullanımı da dahil olmak üzere, multimodal lojistik zincirlerinin performansını optimize etmek
1. Verimli ve yeşil taşıma koridorları sayesinde, 300 kilometrenin üstündeki karayolu taşımacılığının 2030 itibariyle yüzde 30’u, 2050 yılı itibariyle de yüzde 50’si demiryolu veya denizyoluna kaydırılmalı. Bu hedefe ulaşmak için uygun altyapının da geliştirilmesi gerekmektedir.
2. 2050 yılına kadar Avrupa yüksek hızlı demiryolu ağını tamamlamak. 2030 yılına kadar mevcut yüksek hızlı demiryolu ağının uzunluğunu üç katına çıkarmak ve tüm üye ülkelerde yoğun bir demiryolu ağı oluşturmak. 2050 yılında orta-mesafeli yolcu taşımacılığının çoğunluğu demiryolu ile sağlanmalı.
3. 2030 yılına kadar tam fonksiyonel ve AB çapında multimodal TEN-T ‘çekirdek ağı’, 2050 yılına kadar da yüksek kalitede ve kapasitede bir ağ ile bunlara ilişkin bilgi hizmetleri geliştirilmelidir.
4. 2050 yılı itibariyle tüm çekirdek ağ havalimanlarının tercihen yüksek hızlı demiryollarına; tüm çekirdek deniz limanlarının da yeterli şekilde demiryoluna ve mümkün olan yerlerde de iç suyolu sistemlerine bağlanmasını sağlamak.
• Bilgi sistemleri ve pazar-tabanlı girişimlerle taşımacılık ve altyapı kullanımının verimliliğini artırmayı sağlamak.
1. 2020 itibariyle Avrupa’da modernleştirilmiş hava trafik yönetimi altyapısını (SESAR) kullanıma sokmak ve Avrupa Ortak Hava Sahasını tamamlamak. Eşdeğerdeki kara ve denizyolu taşıma yönetim sistemlerini (ERTMS, ITS, SSN ve LRIT, RIS) ve aynı zamanda Avrupa Global Navigasyon Uydu Sistemi’ni (Galileo) yaymak.
2. 2020 yılına kadar Avrupa multimodal taşıma bilgi, yönetim ve ödeme sistemi için çerçeve oluşturmak.
3. 2050 itibariyle karayolu taşımacılığına bağlı ölümleri sıfıra yakın bir seviyeye çekmek. Bu amaç doğrultusunda, AB karayolu ulaşımına bağlı ölümleri 2020 yılına kadar yarıya indirmeyi hedefliyor. AB’yi tüm taşıma modlarındaki güvenlik açısından dünya lideri konumuna getirmek.
4. ‘Kullanıcı öder’ ve ‘çevreyi kirleten öder’ prensiplerinin tam olarak uygulanmasına ve zarar verici sübvansiyonlar dahil olmak üzere, tahrifatların ortadan kaldırılması, gelir elde etmek ve gelecekteki taşımacılık yatırımları için finansman sağlamak için özel sektörün işe dahil edilmesine doğru ilerlemek.
UIRR, taşımacılığın ‘Beyaz Kitabı’nı olumlu karşıladı
Uluslararası Kombine Kara-Demiryolu Taşımacılar Birliği UIRR, Avrupa Komisyonu’nun Taşımacılık Beyaz Kitabı’nın yayınlanmasını olumlu karşıladı. İlk değerlendirmeler sonucunda, UIRR, Beyaz Kitap’ın doğru uygulandığı takdirde istenen nitelik gelişmelerinin elde edilmesini sağlarken aynı zamanda taşımacılığın çevresel ayak izlerini de önemli ölçüde azaltmaya yardımcı olacağına inanıyor.
Ancak UIRR, teklifin Avrupa Parlamentosu ve Konseyi’nde incelenmesi sırasında ele alınmasını umduğu aşağıdaki eksikliklere dikkat çekiyor:
• Taslak, ilk bakışta çarpıcı olarak görünen ancak 45 yıllık bir süreçte yapılması planlandığı göz önüne alındığında aslında öyle olmayan ‘demiryolu taşımacılığında yüzde 87 büyüme’ öngörüyor. Kara-demiryolu kombine taşımacılığın sadece ‘doğal’ gelişim oranı, dışarıdan bir müdahale olmadan böyle bir sonucu doğurabilir. Ayrıca, taslakta dile getirilen iklim değişikliği hedefleri ciddiyetle gerçekleştirilecekse, demiryolu taşımacılığının bunun iki katı oranda büyümesi gerekmektedir.
• Taslak, (karayolu ile) taşımacılığın geliştirilmesine katkıda bulunacak çeşitli teknolojileri geniş ölçüde detaylandırıyor. Bu bağlamda UIRR, sosyal ve güvenlik alanlarındaki belirgin eksikliklerinin giderilmesi için karayolu taşımacılığındaki mevcut kuralların uygulanmasında kullanılacak teknolojiler ile ilgili çok daha fazla şeyin belirtilmiş olması gerektiğine inanıyor.
• Bugün Avrupa’nın genelinde benimsenen talihsiz ‘yük trenlerinin yolcu trenlerine yol verme zorunluluğu’ yöntemi, İskandinavya’nın bazı bölgelerinde şimdiden tam olarak uygulanmıyor. UIRR, İlk Demiryolu Paketi Değişikliği ile bağlantılı olarak, Avrupa tren kategorilerinin ve bunların sıradüzenlerinin, bazı durumlarda öncelikli yük trenlerinin engellenmeden seyretmesini sağlayacak şekilde tanımlanmasını teklif etti.
UIRR İcra Kurulu Başkanı Rudy Colle konu ile ilgili şu yorumda bulundu: “UIRR, Komisyon’un, Avrupa’nın taşımacılık sistemini geliştirmeyi hedefleyen Beyaz Kitap’ta yer alan yol haritasını toplu olarak uygulamak için Avrupa Parlamentosu ve Konseyi’nin açıkladığı taahhüdü başaracağına inanıyor.”
ECG Avrupa taşımacılığının geleceğine odaklanıyor
ECG (Avrupa Araç Lojistiği Derneği) Başkanı Constantino Baldissara, yeni yayınlanan Beyaz Kitap’a ilişkin yorumunu, “Avrupa Komisyonu’nun yeni yayınladığı Taşımacılık Beyaz Kitabı, ulaşım sistemimizin ekonomik verimliliğini ve çevresel sürdürülebilirliği geliştirmeye yarayacak son derece önemli bir müzakere belgesidir” şeklinde özetliyor.
ECG’nin, Beyaz Kitap’ın temel ilkelerini kuvvetle desteklediklerini dile getiren Baldissara, sistemin gelecekteki gelişiminin temeli olarak özellikle etkin komodaliteye vurgu yapılmasının altını çiziyor. “Araç lojistiği sektörü uzun zamandır gerçekten komodal. Buna bağlı olarak, Komisyon’un tek tek modları optimize etme ve bunların aralarındaki bağlantıları güçlendirme arzusunu kuvvetle destekliyoruz. Modları kaydırmak için proje geliştirme çabalarını bir yana bırakıp dikkatle bu yaklaşıma odaklanılmasını ısrarla istiyoruz” diyen Baldissara, Beyaz Kitap’ın verimliliğe yaptığı vurgunun, araç lojistiği sektörünün ekonomik krizin etkilerini hissetmeye devam ettiği bir dönemde daha da önem taşıdığını ekliyor: “Fiyatlar sabit ve masraflar artıyor. Bu da kar miktarlarını önemli ölçüde baskı altına alırken üyelerimizin filo yenileme gücünü de sınırlıyor.”
Verimli lojistik için uygun maliyetli IT bazlı çözümler
“Beyaz Kitap’ın işaret ettiği gibi, eğer üstesinden gelinmesi gereken konu, etkinliğinden ödün vermeksizin sistemin petrole bağımlılığını sona erdirmekse, mobiliteyi kısıtlamak bir seçenek değildir” diyen Baldissara yaklaşımlarını şöyle açıklıyor: “Bu soruna yeni tepkiler geliştirmede, ECG, Komisyon’un lojistiği daha etkin kılacak uygun maliyetli IT bazlı çözümler geliştirme çabasını destekliyor. Güvenlik konusundaki sorumlulukları da alkışlıyoruz ancak Komisyon’un kamyonlar için güvenli park yerlerini arttırma konusunda daha hızlı davranması gerektiğini düşünüyoruz. Ayrıca, karayolu taşımacığında yeşil koridorların oluşturulması, demiryolu ağında darboğazları ortadan kaldırarak birlikte işlerliği arttırma, Avrupa denizlerinde ‘Mavi Kemer’ çalışan gemiler için formalitelerin sadeleştirilmesine odaklanma ve iç suyollarının değerini vurgulama gibi modlara ilişkin planların da arkasında duruyoruz.”
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.